Ciberacoso en idade escolar: O perigo oculto detrás das pantallas

Autoras/es

  • Rocío Santana Cisneros Universidad de Málaga

DOI:

https://doi.org/10.35869/5725

Palabras clave:

educación, ciberacoso, redes sociales, bullying, salud mental, prevención

Resumo

Introdución: O ciberacoso emerxeu como unha forma insidiosa de acoso que afecta á mocidade na era dixital. A diferenza do acoso tradicional, o ciberacoso desenvólvese en liña, permitindo ataques constantes as 24 horas do día, o que converte a vida privada das vítimas nun espazo de sufrimento permanente. Este fenómeno ten consecuencias graves para a saúde mental dos estudantes, incluíndo ansiedade, depresión e, en casos extremos, pensamentos suicidas.

Materiais e métodos: Empregouse un enfoque cualitativo que incluíu unha revisión bibliográfica exhaustiva de estudos previos, análise de casos reais e exploración de interaccións en redes sociais como Instagram e TikTok. Estas estratexias permitiron comprender as manifestacións e consecuencias do ciberacoso, así como as dinámicas que o perpetúan.

Resultados: Os resultados indican diversas formas de ciberacoso, como mensaxes hostís e difusión de rumores, que afectan negativamente á autoestima e á saúde mental das vítimas. Tamén se identificou unha falta de coñecemento entre pais e docentes, o que dificulta a intervención efectiva. Os programas de prevención amosan resultados diversos, evidenciando a necesidade dunha implementación máis eficaz.

Conclusións: O ciberacoso require atención urxente e a colaboración de pais, educadores e plataformas dixitais para crear contornos máis seguros. A través da educación e o diálogo, é posible mitigar os seus efectos e protexer ás futuras xeracións desta ameaza latente.

Descargas

Citas

Alvites-Huamaní, C. (2019). Adolescencia, ciberbullying y

depresión, riesgos en un mundo globalizado. Revista científica electrónica de Educación y Comunicación en la Sociedad del Conocimiento, 19(1), 210-234. https://doi.org/10.30827/eticanet.v19i1.11867

Aricak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoglu, A., Saribeyoglu, S.,

Ciplak, S., Yilmaz, N. y Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among Turkish adolescents. CyberPsychology & Behavior, 11(3), 253-261.

Bhat, C. S. (2008). Cyber Bullying: Overview and Strategies

for School Counsellors, Guidance Officers, and All School Personnel. Australian Journal of Guidance and Counselling, 18(1), 53-66.

Castro-Morales, J. (2013). Acoso escolar. Revista De Neuro-

Psiquiatría, 74(2), 224–249. https://doi.org/10.20453/rnp.v74i2.1681

Calmaestra-Villén, J. (2011). Cyberbullying: prevalencia y

características de un nuevo tipo de bullying indirecto [Tesis de doctorado, Universidad de Córdoba]. https://helvia.uco.es/handle/10396/5717

Campbell, M. (2005). Cyber bullying: An old problem in a new

guise? Australian Journal of Guidance and Counselling, 15(1), 68-76.

Corcoran, L. (2024). Cyberbullying: a new dimension to an

old problem [Doctoral dissertation, Institute of Art, Design+ Technology]. https://hdl.handle.net/10779/iadt.25450585.v1

Cortés, A. (2020). Acoso escolar, ciberacoso y las nuevas

tecnologías de la información y la comunicación. Revista Cubana de Medicina General Integral, 36(3), 1-9.

Dehue, F., Bolman, C. y Vollink, T. (2008). Cyberbullying:

Youngsters' experiences and parental perception. CyberPsychology & Behavior, 11(2), 217-223.

Del Rey, R., Casas, J. A. y Ortega, R. (2012). El programa

ConRed, una práctica basada en la evidencia. Comunicar, 39(20), 129-138.

Estévez, A., Villardón, L., Calvete, E., Padilla, P. y Orue, I.

(2010). Adolescentes víctimas de cyberbullying: prevalencia y características. Psicología Conductual, 18(1), 73-89.

Garaigordobil, M. y Martínez-Valderrey, V. (2014). Efecto

del Cyberprogram 2.0 sobre la reducción de la victimización y la mejora de la competencia social en la adolescencia. Revista de psicodidáctica, 19(2), 289-305.

Garaigordobil, M. (2017). Conducta antisocial: conexión

con bullying/cyberbullying y estrategias de resolución de conflictos. Psychosocial Intervention, 26(1), 47–54. https://doi.org/10.1016/j.psi.2015.12.002

García-Vara, V. (2021). Revisión sistemática sobre la

efectividad de programas de prevención e intervención del cyberbullying en preadolescentes y adolescentes [Trabajo Fin de Máster, Universidad Europea]. http://hdl.handle.net/20.500.12880/872

Giménez, A. M. (2015). Estrategias de afrontamiento ante el

cyberbullying. Una mirada cualitativa desde la perspectiva de los escolares. Campo Abierto, 49-65.

Hinduja, S. y Patchin, J. W. (2008). Cyberbullying: An

exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29(2), 129-156.

Hoff, D. L. y Mitchell, S. N. (2009). Cyberbullying: Causes,

effects, and remedies. Journal of Educational Administration, 47, 652-655. https:// doi.org/10.1108/09578230910981107

Kim, S. (2018). Cyberbullying Victimization and Adolescent

Mental Health: Evidence of Differential Effects by Sex and Mental Health Problem Type. Journal of Youth and Adolescence, 47(3), 661–672. https://doi.org/10.1007/s10964- 017-0678-4

Kowalski, R. M., Limber, S. P. y Agatston, P. W. (2008). Cyber

bullying: Bullying in the digital age. Blackwell Publishing.

Larrañaga, E., Yubero, S., Ovejero, A. y Navarro, R. (2016).

Loneliness, Parent-Child Communication and Cyberbullying Victimization among Spanish Youths. Computers in Human Behavior, 65, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.08.015

López, E. J., Ehly, S. y García-Vázquez, E. (2002).

Acculturation, social support and academic achievement of Mexican and Mexican American high school students: An exploratory study. Psychology in the Schools, 39, 245–257.

López, L., Quezada, M. y Carrillo, J. (2018). Manifestations of

violence among students of higher education: The uses of WhatsApp. Alteridad, 13(2), 204-213. https://doi.org/10.17163/alt. v13n2.2018.04

Machimbarrena, J. M., González-Cabrera, J. y Garaigordobil,

M. (2019). Variables familiares relacionadas con el bullying y el cyberbullying: Una revisión sistemática. Pensamiento psicológico, 17(2), 37-56.

Meyer, I. H. (2007). Prejudice and discrimination as social

stressors. En I. H. Meyer y M. E. Northridge (Eds.). The health of sexual minorities: Public health perspectives on lesbian, gay, bisexual and transgender populations (pp. 242-267). Spring.

Mitchell, K. J., Ybarra, M. L. y Finkelhor, D. (2007). The

Relative Importance of Online Victimization in Understanding Depression, Delinquency, and Substance Use. Child Maltreatment, 12(4), 314-324.

Ortega-Barón, J. (2018). Prevención del acoso en

adolescentes a través de las nuevas tecnologías de la información y la comunicación: programa prev@cib [Doctoral dissertation, Universitat de València].

Ortega-Ruiz, R., Del Rey, R. y Casas, J. A. (2016). Evaluar el

bullying y el cyberbullying validación española del EBIP-Q y del ECIP-Q. Psicología educativa, 22(1), 71-79.

Renés-Arellano, P., Hernández-Serrano, M-J., Caldeiro-

Pedreira, M-C. y Alvites-Huamaní, C. (2021). Contravalores del ethos digital percibidos por futuros formadores. Comunicar, 62(26), 57-67. https://doi.org/10.3916/C69-2021-05

Torres-Montilla, Y., Mejía-Montilla, J. y Reyna-Villasmil, E.

(2018). Características del ciberacoso y psicopatología de las víctimas. Repertorio de Medicina y Cirugía, 27(3), 189-196. https://doi.org/10.31260/RepertMedCir.v27. n3.2018.213

Verdejo-Espinosa, M. Á. (2015). Ciberacoso y violencia de

género en redes sociales: análisis y herramientas de prevención. Octaedro.

Ybarra, M. L. y Mitchell, K. J. (2008). How risky are social

networking sites? A comparison of places online where youth sexual solicitation and harassment occurs. Pediatrics, 121(2), 350-357. 10.1542/peds.2007-0693

Publicada

2024-12-31

Cómo citar

Santana Cisneros, R. (2024). Ciberacoso en idade escolar: O perigo oculto detrás das pantallas. International Multidisciplinary Journal CREA, 4, 83–97. https://doi.org/10.35869/5725

Número

Sección

ARTÍCULO ORIGINAL